De oneindige ruimte in je hoofd: De geboorte van conceptuele ruimtes

Door Guillermo Montero-Melis / 18 oktober 2021

Sommige schrijvers zijn hun tijd ver vooruit. Toen Jules Verne From the Earth to the Moon publiceerde in 1865, verwachtten niet veel van zijn lezers (misschien zelfs Verne zelf niet) dat de reis naar de maan ooit werkelijkheid zou worden. Maar het werd wel degelijk werkelijkheid. Soortgelijke verhalen zijn te vinden in de wetenschap. De kern van een idee kan worden geboren als een metafoor, een manier om het onderzoeksobject zelf beter te begrijpen, een gekke hypothese over hoe dingen zouden kunnen zijn. Deze blog gaat over zo’n verhaal. Het basisidee is dat de concepten die we in ons hoofd hebben, een ruimte vormen, een conceptuele ruimte. En niet alleen op een abstracte theoretische manier, maar ook letterlijk. Maar laten we beginnen met de basisvraag: wat is een concept?

Afasie – wat nu?

Door Natascha Roos / 4 oktober 2021

In het eerste deel van deze reeks over afasie bespraken we hoe de symptomen van verschillende vormen van communicatiestoornissen sterk overeen kunnen komen. In dit tweede deel zullen we bespreken op welke manier spraak- en communicatiestoornissen worden gediagnosticeerd door clinici en welke factoren het herstel van patiënten kunnen beïnvloeden. De focus ligt hierbij op patiënten die met neurologische schade (zoals een beroerte) zijn opgenomen in het ziekenhuis. De taalstoornis is in deze gevallen een bijwerking van de eigenlijke medische diagnose en niet de hoofdreden om naar een neuroloog te gaan. In dit soort situaties kunnen de taalproblemen van een patiënt helaas makkelijk over het hoofd worden gezien.

Leren communiceren in de virtuele wereld

Door Cecilia Hustá / 20 september 2021

Schermtijd speelt een steeds grotere rol in het leven van kinderen. Door de snelle ontwikkeling van de technologie gaan kinderen niet alleen vaker TV kijken of videospelletjes spelen, maar ook sociale interacties worden steeds vaker vervangen door virtuele communcatie, vooral in expat families. De covid-19 pandemie zorgde voor een nog grotere behoefte aan videobellen om in contact te blijven met familie en vrienden. Voor mijn dochter en ik werden videogesprekken dagelijkse routine. Ik begon me af te vragen welke rol deze technologie speelde bij haar taalontwikkeling.

‘Ik ben Groot’: Dubbelzinningheid is een superkracht

Door Natalia Levshina / 7 september 2021

Superhelden zijn fascinerend, ook voor onderzoekers. Een filosoof kan vergelijkingen trekken tussen superhelden en Nietzsches idee van de Übermensch. Een geschiedkundige kan onderzoeken hoe superhelden mee veranderen met de maatschappij, van de blanke, mannelijke Superman tot Wonder Woman en Black Panther. Voor een taalkundige zijn superhelden interessant omdat ze ons laten zien waar de grenzen van de menselijke taal liggen. In een vorige blogpost schreef ik over Yoda uit Star Wars. Zijn woordvolgorde is werkelijk buitenaards omdat hij alle mogelijke regels breekt. Vandaag is de beurt aan Guardians of the Galaxy, waarin verschillende personages uit de Marvel Comics voorkomen.

Lang vergeten kennis nieuw leven inblazen

Door Adam Psomakas / 6 september 2021

Voor de meesten van ons is het zo dat de talen waar we als kinderen het meest of zelfs uitsluitend aan blootgesteld zijn, onze moedertalen worden wanneer we volwassen zijn. Dit is natuurlijk geen verrassing of schokkend nieuws. Het is immers bijna altijd het geval dat kinderen, vanaf het moment dat ze geboren worden en totdat ze naar school gaan, opgevoed worden in een natuurlijke omgeving waarin ze constant ervaring opdoen met de talen van hun ouders en eventueel andere talen die prominent zijn in de omringende samenleving. Op die manier worden de talen die ze hoorden als baby’s hun dominante talen als ze volwassen zijn. Voor sommige kinderen – om precies te zijn: geadopteerde kinderen – is dit echter niet het geval.