Wijzende gebaren als voorlopers van spraak

/

Heb je je ooit afgevraagd wat de betekenis is van die kleine wijzende gebaren die je peuter gebruikt? Uit onderzoek blijkt dat deze gebaren aangeven dat spraak op komst is.

Kinderen leren taal met een verbazingwekkend gemak. Op hun eerste verjaardag spreken de meeste kinderen hun eerste woordjes al uit, zoals “melk”. Op hun tweede verjaardag beginnen de meesten met uitspraken van twee woorden, zoals “meer melk”. Op hun vijfde verjaardag beheersen de meeste kinderen al bijna alle aspecten van taal. Dit opmerkelijke vermogen komt voort uit onze ultieme wens: communiceren.

Communicatie kan op verschillende manieren plaatsvinden. Dit omvat auditief-stemmige, zoals spraak, of visueel-ruimtelijke vormen, zoals gebaren[1]. Kinderen gebruiken beide vormen vanaf het begin van hun taalreis. Verschillende bewijzen tonen aan dat kinderen hun bedoelingen beginnen over te brengen via aanwijsgebaren, nog voordat zij hun eerste woorden uitspreken. Zo wijzen zij, voordat zij het woord “fles” onder de knie hebben, naar de fles om aan te geven dat zij over hun drinkfles willen communiceren. Onderzoekers vonden inderdaad een positief verband tussen het ontstaan van wijzende gebaren in de communicatie van baby’s en het ontstaan van hun eerste woordjes. Dat wil zeggen, het ontstaan van de eerste woorden volgt op het ontstaan van het wijzen. Naarmate kinderen rijper worden en complexe ideeën en bedoelingen beginnen te communiceren, beginnen ze eerst aanwijsgebaren en losse woorden te combineren voordat ze tweewoordsuitingen gaan gebruiken. Zij kunnen bijvoorbeeld naar de fles wijzen en hun eigen naam zeggen om aan te geven dat dit hun fles is. Andere studies toonden aan dat het aantal verschillende gebaren dat het kind gebruikte, de omvang van zijn woordenschat in zijn latere kinderjaren voorspelde. Gebleken is dat hoe vaak een kind op de leeftijd van 14 maanden naar verschillende voorwerpen wijst, verband houdt met de omvang van de woordenschat op de leeftijd van 42 maanden.

Natuurlijk zijn wijzende gebaren niet de enige bepalende factor voor de taalontwikkeling. Verschillende factoren kunnen de taalontwikkeling beïnvloeden, aangeven of ondersteunen. Om er maar een paar te noemen, veel andere fysieke signalen die wijzen op non-verbale communicatie, zoals de richting van het hoofd, de richting van de blik, de sociale glimlach, kunnen ook veel vertellen over de communicatie van jonge kinderen. De rol van de ouders moet erin bestaan oplettend te zijn en de communicatieve patronen van hun kind op te sporen. Dit zal bijdragen tot een sterke band van communicatief begrip en kan hun kind helpen taal te verwerven.

Read further:

  • Iverson, J. M., & Goldin-Meadow, S. (2005). Gesture paves the way for language development. Psychological Science, 16(5), 367-371.
  • Özyürek, A. (2018). Role of gesture in language processing: Toward a unified account for production and comprehension. In S.-A. Rueschemeyer, & M. G. Gaskell (Eds.), Oxford Handbook of Psycholinguistics (2nd ed., pp. 592-607). Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/oxfordhb/9780198786825.013.25.
  • Rowe, M. L., Wei, R., & Salo, V. C. (2022). Early gesture predicts later language development. In A. Morgenstern & S. Goldin-Meadow (Eds.), Gesture in language: Development across the lifespan (pp. 93–111). De Gruyter Mouton; American Psychological Association. doi:10.1037/0000269-004

[1] Een van de visueel-ruimtelijke vormen van taal is de gebarentaal die gebruikt wordt door dovengemeenschappen.