 |
Het Nederlandse taal adviesorgaan Taalunie heeft recent richtlijnen voor genderbewust taalgebruik gepubliceerd. De richtlijnen, waar
Er zijn maar weinig andere onderwerpen die tegenwoordig zoveel verhitte debatten veroorzaken als de pogingen
Superhelden zijn fascinerend, ook voor onderzoekers. Een filosoof kan vergelijkingen trekken tussen superhelden en Nietzsches idee van de Übermensch. Een geschiedkundige kan onderzoeken hoe superhelden mee veranderen met de maatschappij, van de blanke, mannelijke Superman tot Wonder Woman en Black Panther. Voor een taalkundige zijn superhelden interessant omdat ze ons laten zien waar de grenzen van de menselijke taal liggen. In een vorige blogpost schreef ik over Yoda uit Star Wars. Zijn woordvolgorde is werkelijk buitenaards omdat hij alle mogelijke regels breekt. Vandaag is de beurt aan Guardians of the Galaxy, waarin verschillende personages uit de Marvel Comics voorkomen.
In mijn vorige blog schreef ik over recursie – zelf-replicatie, ofwel wanneer een regel of procedure wordt toegepast op zijn eigen opeenvolgende resultaten. Sommige taalkundigen beweren dat recursie een bepalend aspect is van de menselijke taal: onze grammatica stelt ons in staat woorden te combineren tot complexere structuren, die op hun beurt weer worden gecombineerd tot nog complexere structuren, vergelijkbaar met matroesjka-poppen. Ik betoogde echter dat recursie in grammatica niet helemaal overeenkomt met de huidige centrale status in de taaltheorie, aangezien dit hiërarchische gebruik van regels in de meeste, zo niet alle, aspecten van het leven aanwezig is. Maar betekent dit dat recursie iets triviaals en saais is? Zeker niet! Als een toverstaf stelt het ons, de mens – algemeen beschouwd als een zeer sociaal dier – in staat elkaar op een zeer efficiënte en flexibele manier te begrijpen en met elkaar te communiceren.
Als een jong meisje in een Slavisch dorp wilde weten hoe haar toekomstige man eruit zou zien, zou ze midden in de nacht naar een pikdonkere schuur gaan, twee spiegels tegenover elkaar plaatsen en twee kaarsen aansteken. Vervolgens zou ze in een eindeloze ‘tunnel’ staren, gevormd door reflecties, totdat ze een gezicht zou zien. Deze manier van waarzeggerij is gebaseerd op recursie.
